Kunst op twee wielen

Als kunst de meest individuele uitdrukking is van iemands meest individuele emotie, dan zijn motorfietsen zeker de meest kunstzinnige voertuigen op aarde. Bereden door kunstenaars, schrijvers en muzikanten, buitenbeentjes en bandieten, heeft de kunst van het motorrijden de mensheid geïnspireerd om emotioneel contact te maken met de weg, snelheid en geen specifieke bestemming zoals geen enkel ander voertuig ooit heeft bereikt. Motorfietsen inspireren ontwerpers dan ook rechtstreeks vanuit hun ziel, zonder dat wetgeving zich ermee bemoeit hoe iemands motorfiets eruit moet zien. Van de gemotoriseerde fiets tot de krachtige superbike, de individualistische kunst van het ontwerpen van een motor heeft door de hele geschiedenis heen individuele emotie opgeroepen.

Gemotoriseerde fietsen als pioniers - 1906 Herdtle Bruneau

Het Franse Herdtle-Bruneau produceerde vanaf 1902 motorfietsen in Parijs.  Ze monteerden hun kleine, technisch vooruitstrevende, zelfs watergekoelde motorblokken in fietsframes. Dat was wat voor WOI zowat iedereen deed. Een lichte motor in een fietsframe, een benzinetank tussen de framebalken, waarbij design enkel van de tank en het motorblok zelf kwam. Het bedrijf Herdtle-Bruneau stopte de productie van motoren bij het begin van WOI. 

Wanneer functie een prachtige vorm wordt - Vincent Black Shadow (1948-1955)

De naam 'superbike' is nog zo'n 20 jaar weg, maar de Vincent Black Shadow is een superbike avant la lettre. Na WOII worden motorfietsen compacter. Vering en stijve frames worden een aandachtspunt voor alle fabrikanten. In die tijd is Vincent zijn tijd jaren vooruit. Door misschien wel het mooiste motorblok ooit in een motorfiets te gebruiken als dragend onderdeel, is een frame niet langer nodig. Merken als Ducati of prachtige specials als de Britten 1000 hebben er nog tientallen jaren voor nodig om dezelfde weg in te slaan. Ook de achtervering is zijn tijd 25 jaar vooruit. Het maakt de Vincent Black Shadow samen met de Brough Superior tot de ultieme verzamelmotor voor de connaisseur.

Uitpakken met een knaller - Norton Commando 750 Fastback

Ook al heerste Brittannië niet langer over de ‘waves’, het heerste nog steeds over de wegen tot ver na de Tweede Wereldoorlog. Groot-Brittannië bouwde en exporteerde motorfietsen over de hele wereld met weinig of geen concurrentie als het ging om sportieve, alleskunners van motorfietsen. De Norton Commando Fastback uit 1967 maakte gebruik van beproefde onderdelen, maar de zeer gestroomlijnde en moderne styling maakte hem tot een instant klassieker en inspiratie voor motorfietsen in de jaren daarna. De fiberglas brandstoftank zonder rubberen tankkussentjes zorgde ervoor dat hij er strak en modern uitzag. De gladde achterkant zou een designstandaard worden voor de komende decennia. De Norton Commando kwam net op het moment dat de Japanse motorindustrie hun hoogwaardige multicilinders liet vallen, te beginnen met de Honda CB750 Four. Een klap waar de Britten nooit meer van zouden herstellen. En tegen de jaren 1980 waren alle Britse merken verdwenen, waardoor we alleen nog klassiekers zoals de Commando Fastback overhielden.

Terug naar de basis - 1992 Ducati Monster 900 

In 1992 is de basis 'naked' motorfiets zo goed als verdwenen. Een geniaal toeval brengt hem terug. Het is de kleine Italiaanse firma Ducati die de basismotorfiets nieuw leven inblaast. De speciale onderdelenbak, bestaande uit een 900SS motorblok dat in een 888 superbike trellisframe is gehangen, maakt de ontwikkeling relatief goedkoop. Het is de ronde tank van Miguel Galluzzi, gebaseerd op de houding van een stier, die er een designklassieker van maakt. Wanneer leidinggevenden van Ducati het eerste prototype zien, wordt het 'Il Mostro' of het Monster genoemd. De naam blijft hangen. Veel merken zullen Ducati volgen in het ontwikkelen van eenvoudige, sportieve roadsters, vaak gebaseerd op sportmotoren uit hun gamma. Het wordt tot op de dag van vandaag de best verkopende motorfietsklasse in Europa.

Zeldzaam oosters hoogtepunt - 2004 MZ 1000S

Het eens Oostduitse MZ probeerde na de val van de Berlijnse Muur zichzelf heruit te vinden. Het waagde een geweldige sprong van gedateerde tweetakt vervoersmiddelen naar een supersportieve motor.  Hun ‘New Edge’ werd ontworpen door Peter Naumann en won een zilveren medaille op het International Design Forum. Het farme was een aperte mix tussen een ‘Japans’ twin spar frame en een ‘Ducati’ vakwerkframe. De watergekoelde, 999cc paralleltwin was goed voor 117 pk en werd geprezen door de pers. Maar financiële problemen luiden vrij snel de ondergang in voor MZ.

Nieuwe Avant Garde - 2020 Aston Martin AMB 001 

In 2013 wordt het merk Brough Superior in het Franse Toulouse nieuw leven ingeblazen. Met moderne avant-garde motorfietsen, gebaseerd op de in zijn tijd even avant-garde SS100, wordt de 90ste verjaardag van het merk gevierd. In 2020 gaat Brough Superior een verbintenis aan met Aston Martin om de eerste Aston Martin motorfiets te bouwen, de niet-straatlegale AMB 001. Het frame, weggestopt onder een strak design, bestaat uit een dure mix van magnesium, titanium, aluminium en carbon. De aparte ophanging is een modern eerbetoon aan de voorvork van de SS100 en de voorrem, bestaand uit vier schijven, is afgeleid van de vliegtuigindustrie. En dat is nodig, met een turbocharged V-twin blok van 997cc, goed voor 180 pk. Of er ook in deze tijd nog kunst op twee wielen wordt gebouwd? Uiteraard.